چگونه پرتوهای کیهانی ناوگانی از هزاران هواپیما را به زمین نشاندند؟

تابش‌های فضایی اخیراً باعث ایجاد مشکلات جدی در صنعت هوانوردی شده است، به‌طوری که بیش از ۶۰۰۰ هواپیمای ایرباس به‌روزرسانی‌های اضطراری نیاز پیدا کردند. در تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵، یک پرواز جت‌بلو با ایرباس A320 از کانکون به نیوآرک دچار افت ناگهانی ارتفاع شد و خلبان درخواست کمک پزشکی کرد. این حادثه باعث شد تا ۱۵ نفر به بیمارستان منتقل شوند و به زمین‌گیر شدن گسترده‌ای برای هواپیماها منجر گردد.

تحقیقات نشان داد که این افت ارتفاع ناشی از نقص در یکی از کامپیوترهای هواپیما بوده که وظیفه کنترل قطعات متحرک را بر عهده دارد و این نقص به تابش‌های کیهانی نسبت داده شد. طبق دستورالعمل‌های ایمنی، این نوع خطاها می‌تواند به تغییرات خطرناک در ارتفاع منجر شود و بنابراین، ایرباس اعلام کرد که مدل‌های مختلف ایرباس A320، A319 و A321 باید به‌روزرسانی‌های فوری دریافت کنند.

ایرباس توضیح داد که پدیده‌ای به نام «معکوس‌شدن بیت» در این حادثه نقش داشته است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که ذرات زیراتمی از فضای بیرونی به تجهیزات الکترونیکی برخورد کنند و باعث تغییر داده‌ها شوند. کارشناسان تأکید کردند که این نوع خطاها به‌ویژه در هواپیماها که به سیستم‌های الکترونیکی وابسته‌اند، می‌تواند خطرناک باشد.

در پی این حادثه، ایرباس به‌سرعت اقدام به ارائه به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری کرد و بیشتر خطوط هوایی توانستند این تغییرات را در عرض چند ساعت انجام دهند. با این حال، برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده، نیاز به تدوین استانداردهای جدید برای مقاوم‌سازی تجهیزات الکترونیکی در برابر تابش‌های فضایی احساس می‌شود. دانشمندان در حال بررسی تأثیر این تابش‌ها بر فناوری دیجیتال هستند و به نظر می‌رسد که این حادثه جت‌بلو، زنگ خطری برای صنایع مختلف باشد تا به خطرات ناشی از تابش‌های کیهانی توجه بیشتری داشته باشند.